~ యం. ధరిత్రీ దేవి
ప్రేమతో తమకుతామే ఇష్టపూర్వకంగా ఎదుటివారికిచ్చేది 'కానుక'. పీడించి, బలవంతంగా తీసుకునేది కానుక ఎలా అవుతుంది? కట్నకానుకలనేవి పరస్పరం ప్రేమాభిమానాలతో ఇచ్చిపుచ్చుకునేవిగా ఉండాలి. అంతేగానీ మనసుల్ని గుచ్చేలా ఉండకూడదు. ఈ అంశం గురించి కాసేపు ---
అదనపు కట్నం కోసం భార్యను వేధించి చివరికి హత్య చేసిన ఓ భర్తకు ఉరి శిక్ష విధించారంటూ కొద్దిరోజులక్రితం ఓ వార్త వచ్చింది. హత్యానంతరం మూడు సంవత్సరాలకు ఈ తీర్పు ఇచ్చారంటూ కథనం !
పెళ్లయి మూణ్ణెళ్లు తిరక్కుండానే అదనపు కట్నం తేవాలంటూ భర్త, అత్తమామలు హింసిస్తూ కోడల్ని పుట్టింటికి తరిమేశారంటూ ఒక చోట, ఇద్దరు పిల్లల తల్లిని కట్నం కోసం వేధిస్తూ తల్లిదండ్రుల వద్దకు పంపారంటూ మరో ఘనుడి ఘనత గురించి మరోచోట! వరుసగా ముగ్గురు ఆడపిల్లల్ని కన్నావని దూషించి, వారి ఖర్చులు పుట్టింటి వారే భరించాలంటూ ఇంటి నుంచి గెంటేసిన భర్త-- అంటూ ఇంకోచోట ! ఇలా రకరకాల వార్తాకథనాలు ! ప్రదేశాలు వేరైనా దాని అంతర్లీన సారాంశం ఒక్కటే !
వరకట్నమే నేరమని ప్రభుత్వం నిషేధిస్తే, మరి ఈ అదనపు కట్నం గోలేమిటి? సంసారమనే బండికి భార్య, భర్త రెండు చక్రాల వంటివారు అంటారు . రెండూ సజావుగా సాగితేనే బండి కదులుతుంది అంటారు.. భర్తలో సగం భార్య అనీ, జీవితభాగస్వామి అనీ అంటారు. కష్టసుఖాల్లో ప్రతిక్షణం భాగం పంచుకునే అలాంటి ఇల్లాలికి ఎంత విలువ ఇవ్వాలి! ఎలా గౌరవించాలి!
పెళ్లి తర్వాత పుట్టి పెరిగిన ఇంటినీ, ఊరిని, ప్రాణానికి ప్రాణంగా ప్రేమించిన తల్లిదండ్రుల్నీ వదలిపెట్టి, ముక్కూ మొహం తెలీని ఓ మగాడి చేయిపట్టుకుని అమాయకంగా అతని వెంట నడిచి మరో ఇంటికి ఓ ఆడపిల్ల తరలివెళ్తోందంటే కేవలం అతని పై నమ్మకం! అన్ని వేళలా తనకు తోడునీడగా, రక్షణగా ఉంటాడన్న కొండంత నమ్మకం! ఆ భరోసా ఆమెకు కల్గించడం భర్తగా అతని బాధ్యత. ఒకప్పుడైతే కుటుంబ విలువలు ఎంతో ఉన్నతంగా ఉండేవి. చిన్న వాళ్ళు తప్పు చేస్తే పెద్దవాళ్లు సర్ది చెప్పేవాళ్లు. కానీ, కాలక్రమేణా విలువలన్నవి పతనావస్థకు చేరుకుని మనుషుల్ని దిగజార్చేశాయి.
భార్య అంటే ఏమిటో ఓ చక్కటి నిర్వచనం ఓ చలనచిత్రంలో బహు చక్కగా తెలియజేశారు.
* కొడుకన్న వాడికి కష్టం వస్తే అతని కోసం తల్లీ, తండ్రి, తోబుట్టువులు బాధపడటం, విపరీతంగా ఆవేదన చెందడం అత్యంత సహజం. ఎందుకంటే వారి మధ్య రక్త సంబంధమన్నది ఉంటుంది కాబట్టి. కానీ, ఏ సంబంధం లేకుండా తనతో మూడుముళ్ల బంధం మాత్రమే ఉన్న మనిషి భర్త అన్న వాడికోసం బాధపడ్డం, అతనితోనే తన జీవితం అనుకోవడం, తన సర్వస్వం ధారపోయడమన్నది చాలా గొప్ప విషయం! అదే భార్య అంటే!"
నిజంగా ఎంత గొప్పగా చెప్పారు భార్య స్థానం గురించి!
అలాగే -- వరుసగా ఆడపిల్లల్ని కన్నదని భార్యను పుట్టింట్లో దిగబెట్టిన ఓ బావగారితో అంటాడు ఓ బావమరిది,
* నీకు జన్మనివ్వడానికి ఓ ఆడది కావాలి. నీకు భార్యగా ఓ ఆడది కావాలి. నీకు తండ్రి హోదా ఇవ్వాలంటే మళ్ళీ ఓ ఆడదే కావాలి. కానీ నీ కూతురిగా మాత్రం ఆడపిల్లవద్దా"
-- సిగ్గుతో తలవంచుకుంటాడా బావగారు.
ఎన్ని సినిమాల్లో ఎన్ని సందేశాలిచ్చినా మారుతున్నారా జనాలు! ఎన్ని చట్టాలు, శాసనాలు చేసినా మారుతున్నారా? ఎవరి ధోరణి వారిదే !
ఇంతకీ, ఈ అదనపు కట్నం ఎలా పుట్టుకొచ్చిందో ఆలోచిస్తే ఒకటే బోధపడుతుంది. పెళ్లి సమయంలో ఇచ్చినది వారికి సరిపోయినట్లు అనిపించకపోయినా లేక ఇతరులతో పోల్చుకున్నా కొన్ని అసంతృప్తులు బయలుదేరుతాయి వారిలో. ఫలితంగా, అసహనంతో అదంతా భార్యమీద చూపించడం మొదలెడతారు. ఆమె స్థానానికున్న విలువ, ప్రత్యేకత తెలిసినా కట్నకానుకల కోసం వేధించడం, హింసించడం, హతమార్చడం చేస్తున్న కొందరి అమానుష ప్రవర్తన ఎంత హేయమైన చర్య! నేటి సమాజంలో ఇలాంటి వారి శాతం పెరిగిపోవడానికి కారణమేమిటి?
పూర్వం పెళ్లయిన కొత్త జంటకు అవసరాల కోసమై కొంత పైకం, వస్తు సామాగ్రి అమ్మాయి తరపు వారు తమకు తాముగా ఇష్టపూర్వకంగా ఇవ్వడం మొదలైనదని చెప్తూ ఉంటారు. అదే క్రమక్రమంగా కాలక్రమేణా ఓ ఆచారమై రాన్రానూ ఓ దుష్ట సాంప్రదాయంగా రూపాంతరం చెంది ఇలా ఆడపిల్లల పాలిటి శాపంగా పరిణమించిపోయింది. ఇరు కుటుంబాలవారూ ఇష్టపూర్వకంగా ఏ బలవంతం లేకుండా కట్నకానుకలు ఇచ్చుకునేవాళ్లు లేకపోలేదు. పరస్పరం గౌరవించుకుంటూ, ప్రేమాభిమానాలు పంచుకుంటూ ఎంతో సఖ్యంగా, సంస్కారయుతంగా ఉండే కుటుంబాలూ ఉంటున్నాయి, కానీ అలాంటి వారి శాతం బాగా తగ్గిందని చెప్పక తప్పదు.
పూర్వం కన్యాశుల్కం ( ఓలి ) పేరిట ఆడపిల్లల తల్లిదండ్రులకు డబ్బులు ఇచ్చి ముక్కుపచ్చలారని బాలికల్ని వయసు మీరినవారు వివాహం చేసుకునేవారట ! అమ్మాయికి కట్నం ఇచ్చినా, అబ్బాయికి కట్నం ఇచ్చినా -- అప్పుడూ, ఇప్పుడూ అమ్మాయే బలి పశువు కావడం గమనార్హం !
అప్పట్లో ఆడపిల్లలకు చదువే అవసరం లేదనీ, పెళ్లయ్యాక మొగుడనే వాడికి ఓ ఉత్తరంముక్క రాసుకునే పాటి అక్షరజ్ఞానం ఉంటే చాలనీ ఆడపిల్లల్ని ఇంటికే పరిమితం చేయడం జరిగేది.ఆడపిల్లకు వంటా వార్పు వస్తే చాలని అనుకునే రోజులవి. కాలక్రమేణా స్త్రీవిద్య ప్రాముఖ్యత పెరిగిపోయి ఉన్నత చదువులు చదవడమే గాక అమ్మాయిలూ ఉద్యోగాల కోసం గడప దాటే రోజులు వచ్చేశాయి. బాలికల కోసం ప్రత్యేకంగా పాఠశాలలు, కళాశాలలు కూడా వెలిశాయి. తల్లిదండ్రుల్లో కూడా గణనీయంగా మార్పు వచ్చి కొడుకులతో సమానంగా కూతుళ్లను కూడా చదివించడం మొదలైంది. అంతవరకు బాగానే ఉంది. ఈ మార్పు అభిలషణీయమూ, సంతోషదాయకము కూడాను.
కానీ అందువల్ల కొత్త చిక్కులు చాప కింద నీరులా వచ్చేసి, దరిమిలా అమ్మాయిల పెళ్లిళ్లు సమస్యగా మారిపోయాయి. ఒకప్పుడు అంతగా చదువు లేని ఆడపిల్లలకు ఏదో గంతకు తగ్గ బొంత అని సంబంధాలు ఖా చేసుకొని చిన్న వయసులోనే పెళ్లిళ్లు చేసి అత్తారింటికి పంపేసి బాధ్యత దించేసుకునేవాళ్ళు. కానీ ఇప్పుడేమో బాగా చదివిన అమ్మాయిలకు అంతకంటే పెద్ద చదువు చదివిన లేదా కనీసం సమానంగానయినా చదివిన అబ్బాయిని వెతకడం పెద్ద సమస్య అయి కూర్చుంది. పైగా, ఎంత చదివించినా, ఉద్యోగాలు చేస్తూ సంపాదనాపరులైనా కట్నాలు మాత్రం అమ్మాయిలకు ఇచ్చుకోవాల్సిందేనన్న సంప్రదాయం జనాల నరనరానా జీర్ణించుకుపోయి ఉండనే ఉంది!!
ఓవైపు చదివించడానికి ఖర్చు, మరోవైపు వరకట్నాల ఖర్చు, అది చాలదన్నట్లు పెళ్లి ఖర్చు... తడిసి మోపెడై ఆడపిల్లల తల్లిదండ్రుల బాధ వర్ణనాతీతంగా ఉంది అంటే అతిశయోక్తి కానే కాదు. కొందరైతే ఎందుకు చదివించాంరా బాబు వీళ్ళని... అనుకునే దుస్థితిలో కూడా పడిపోతున్నారు. ఇవన్నీ అక్షర సత్యాలు అంటే నమ్మితీరాలి.
మరోవైపు...మగ పిల్లలకు పెళ్లి చేసుకోవడానికి పిల్ల దొరకడం లేదంటూ సర్వే నివేదికలు !! అందులో నిజమెంతో ప్రస్తుత సమాజపోకడ క్షుణ్ణంగా గమనిస్తే పరిస్థితి అవగతమవుతుంది. అమ్మాయిలు కూడా తమ స్థాయికి తగిన సంబంధం కుదిరే వరకు వేచి చూడడంతో వివాహ వయస్సు దాటిపోతోంది...అది మరో సమస్య! తల్లిదండ్రులకే కాదు అమ్మాయిలకు కూడా...!!
ఇంతకీ--- అసలు విషయానికొస్తే..ఈ కట్నమన్నది వరునికి ఎందుకు ఇవ్వాలి?
భార్యవిలువ తెలిసీ సంప్రదాయాల పేరిట ఈ ఆచారాలు ఎందుకు కొనసాగాలి ? ఇద్దరూ సమానమే అయినప్పుడు, సంసారరథానికి ఇద్దరూ అవసరమే అయినప్పుడు పెళ్లి సమయంలో స్త్రీయే ఎందుకు కట్నమివ్వాలి? ఇది ఏ ఒక్కరి ప్రశ్నో కాదు, అనాదిగా ఎందరో...ఎందరెందరో స్త్రీల ఆవేదనతో కూడిన ప్రశ్న.
ఎప్పుడో, ఎన్నో ఏళ్ళ క్రితం రేడియో లలిత సంగీతంలో విన్న ఓ పాట ఈ సందర్భంగా తలపుకొస్తోంది. ఈ పాటను గమనిస్తే, ఏళ్లకు ఏళ్లు గడిచినా పరిస్థితుల్లో మార్పు ఎంత మాత్రమూ రాలేదని స్పష్టంగా తెలిసిపోతుంది.. ఆలోచించండి...
" నీలాల నింగిలో తిరిగేటి జాబిల్లి
నింగికేమిస్తుంది ఓలి...
బ్రతుకులో వెన్నెలై వెలిగేటి మగనాలి
ఎందుకివ్వాలి ఓలి...?!
------------------------------------------------------------------
